اقتصاد کشاورزی
علیرضا کرباسی؛ سید مهدی حسینی؛ امیر دادرس مقدم؛ حمیده حمیده پور
چکیده
زعفران یکی ازمحصولات استراتژیک بخش کشاورزی در استان خراسان جنوبی است که رتبه دوم تولید در کشور را داراست و جایگاه ویژهای در صادرات غیر نفتی کشور دارد اما متاسفانه پراکندگی اراضی زعفران در مناطق روستایی و وجود واحدهای خرده مالکی در روستاها ضمن افزایش هزینهها و کاهش تولید محصول، بکارگیری تکنولوژی نوین و اجرای طرحهای آبیاری ...
بیشتر
زعفران یکی ازمحصولات استراتژیک بخش کشاورزی در استان خراسان جنوبی است که رتبه دوم تولید در کشور را داراست و جایگاه ویژهای در صادرات غیر نفتی کشور دارد اما متاسفانه پراکندگی اراضی زعفران در مناطق روستایی و وجود واحدهای خرده مالکی در روستاها ضمن افزایش هزینهها و کاهش تولید محصول، بکارگیری تکنولوژی نوین و اجرای طرحهای آبیاری مدرن را با مشکل مواجه ساخته است و میزان سود، بهرهوری و بازدهی تولید زعفرانکاران مناطق روستایی را کاهش داده به طوری که در سالهای اخیر بسیاری زعفرانکاران اراضی زعفران را به تدریج به کشت سایر محصولات اختصاص دادهاند. استراتژی یکپارچهسازی اراضی دارای اهمیت فراوان از لحاظ اقتصادی و کشاورزی میباشد. هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر یکپارچهسازی اراضی توسط زعفرانکاران قاینات در مناطق روستایی استان خراسان جنوبی میباشد. در این پژوهش با استفاده از نمونهگیری تصادفی در سال 1400 از 12850 بهره بردار در منطقه قاینات 120 زعفرانکار( با سطح معنی داری 1درصد) انتخاب شده است. در پرسشنامه تکمیل شده، اراضی از لحاظ اندازه به سه سطح مزارع کوچک، متوسط و بزرگ مقیاس تقسیمبندی شد. نتایج نشان داد که اثرات نهایی متغیرهای تعداد افراد خانوار، فناوری و ابزار جدید، دانش روشهای نوین تولید، وجود ریسک و مخاطره در تولید و تولید محصول بر یکپارچهسازی اراضی زعفرانکاران در دو سطح اراضی متوسط و بزرگ مؤثر بوده است. در اراضی سطح 2 با مقیاس متوسط (بین 3 تا 5 هکتار) متغیرهای تولید محصول، فناوری و ابزار جدید و دانش روشهای نوین تولید زعفران بر استفاده از اراضی متوسط مقیاس به ترتیب دارای تأثیر منفی، منفی و مثبت معنادار بوده است و همچنین در اراضی سطح 3 (بزرگ مقیاس)، تأثیر دو متغیر تعداد افراد خانوار و وجود ریسک و مخاطره در تولید زعفران بر یکپارچهسازی اراضی روستایی و استفاده از اراضی بزرگ مقیاس منفی و معنادار بوده و سه متغیر تولید محصول زعفران در هکتار، فناوری و ابزار جدید و دانش روشهای نوین تولید زعفران به ترتیب با اندازه 003/0، 16/0 و 06/0 اثر مثبت و معناداری بر یکپارچهسازی اراضی روستایی و یا استفاده از اراضی بزرگ مقیاس میگذارد. بنابراین با افزایش تولید محصول زعفران در هکتار، فناوری و ابزار جدید و دانش روشهای نوین تولید شرایط برای یکپارچهسازی اراضی روستایی و استفاده از اراضی بزرگ مقیاس بهتر فراهم میگردد. بنابراین پیشنهاد میشود که با آگاهی و اطلاعرسانی زعفرانکاران به فناوری و ابزار جدید و همچنین با آموزش و کسب دانش تخصصی بیشتر در زمینه تولید زعفران، کشاورزان تمایل بیشتری به یکپارچهسازی اراضی در مناطق روستایی داشته باشند.